Dobrze dobrana taśma pakowa powinna zapewniać solidne zabezpieczenie przesyłki, wytrzymać warunki typowe dla danego typu transportu, temperatury, a jednocześnie być optymalnym wyborem pod kątem ekonomicznym. Można bowiem kupić taśmę najdroższą, ale niekoniecznie będzie najlepsza decyzja. Sprawdź, co wziąć pod uwagę podczas zamawiania taśm pakowych, aby nie stracić!
Czym są taśmy pakowe?
Taśmy pakowe to specjalny rodzaj taśm samoprzylepnych zaprojektowanych z myślą o skutecznym zabezpieczaniu kartonów i paczek na czas transportu i składowania. W odróżnieniu od zwykłej przezroczystej taśmy biurowej czy taśmy malarskiej, taśmy pakowe cechują się większą szerokością (zwykle ok. 48–72 mm) oraz wyższą wytrzymałością mechaniczną i siłą klejenia. Standardowa taśma pakowa składa się z nośnika (najczęściej folia polipropylenowa BOPP lub rzadziej folia PVC) pokrytego warstwą kleju o odpowiednio dobranych właściwościach. Dzięki temu taka taśma jest odporna na zerwanie podczas naciągania i tworzy trwałe połączenie z powierzchnią kartonu.
Taśmy pakowe należą do grupy taśm określanych jako PSA (ang. pressure-sensitive adhesive), co oznacza, że osiągają pełnię swoich właściwości klejących pod wpływem dociśnięcia (bez aktywacji chemicznej czy cieplnej).
Rodzaje taśm pakowych i ich zastosowania
- Taśmy z klejem akrylowym
Wykorzystują klej akrylowy (często na bazie wody), znany z doskonałej odporności na promieniowanie UV, starzenie i wahania temperatur. Taśmy akrylowe zapewniają trwałe połączenie i są idealne do długotrwałego magazynowania oraz wysyłek w zmiennych warunkach atmosferycznych – nie tracą właściwości klejących nawet przy podwyższonej wilgotności czy w szerokim zakresie temperatur. Ich przezroczystość stoi na wysokim poziomie, dzięki czemu nie zasłaniają etykiet czy nadruków na opakowaniu. Wadą może być nieco niższa początkowa “agresywność” klejenia – klej akrylowy potrzebuje chwili, aby osiągnąć pełną siłę wiązania. Taśmy akrylowe to często najbardziej ekonomiczny wybór, popularny w zastosowaniach ogólnych (często określane po prostu jako “taśma pakowa” ze względu na powszechność użycia).
- Taśmy z klejem hot-melt (syntetyczny kauczuk)
Wykorzystują termotopliwy klej kauczukowy, który cechuje się bardzo wysoką początkową siłą klejenia (tzw. tack) i znakomitą przyczepnością do powierzchni kartonu od razu przy aplikacji. Taśmy hot-melt dobrze sprawdzają się przy szybkich procesach pakowania, np. na automatycznych liniach, gdzie liczy się natychmiastowe związanie taśmy z kartonem. Często są polecane do cięższych ładunków i pudeł z tektury z recyklingu – klej syntetyczny świetnie wiąże nawet na mniej gładkich, porowatych powierzchniach. Warto jednak pamiętać, że kleje hot-melt mają nieco mniejszą odporność na skrajne temperatury niż akrylowe; zakres typowego zastosowania to umiarkowane temperatury otoczenia (orientacyjnie od ok. +5°C do +50°C). Zaletą jest za to wysoka wytrzymałość mechaniczna takiej taśmy – potrafi ona znieść duże obciążenia i naprężenia bez pękania. Taśmy hot-melt są często stosowane w centrach dystrybucyjnych i zakładach produkcyjnych o dużej wydajności pakowania.
- Taśmy z klejem solventowym (naturalny kauczuk)
Zawierają klej na bazie naturalnego kauczuku z dodatkiem rozpuszczalników organicznych. Taśmy solventowe uchodzą za produkty klasy premium, ponieważ łączą w sobie bardzo wysoką początkową lepkość (taśma natychmiast “łapie” do powierzchni) z najlepszymi właściwościami uszczelniającymi. Klej solventowy wnika w strukturę podłoża, dzięki czemu taka taśma skutecznie przylega nawet do trudnych, gładkich lub zakurzonych powierzchni, gdzie inne taśmy mogłyby mieć problem. Często jest to najlepszy wybór do ciężkich kartonów, długich magazynowań lub ekspedycji w niskich temperaturach, ponieważ naturalny kauczuk zachowuje elastyczność w chłodzie lepiej niż kleje hot-melt. Taśmy solventowe są także zazwyczaj ciche przy odwijaniu – co bywa istotne w warunkach intensywnego pakowania (mniej hałasu w magazynie). Minusem jest wyższa cena oraz fakt, że kleje rozpuszczalnikowe zawierają lotne związki (VOC). Taśmy solventowe wykorzystuje się tam, gdzie wymagana jest najwyższa pewność zamknięcia – np. przy pakowaniu cennych wyrobów, artykułów elektronicznych, w branży automotive itp..
Oprócz powyższych, warto wspomnieć także o dwóch szczególnych rodzajach taśm pakowych:
- Taśmy papierowe aktywowane wodą
- Wykonane z papieru kraft pokrytego suchym klejem roślinnym (np. skrobiowym), który aktywuje się po zwilżeniu. Taka taśma naklejana na karton wiąże się z jego powierzchnią na stałe, dając bardzo mocne i trudne do zerwania połączenie. Jest to taśma jednorazowego użytku – przy próbie odklejenia uszkadza karton, co zapewnia cechy antywamiarowe (tamper-evident). Jej ogromną zaletą jest ekologia (papierowa taśma jest w pełni recyklingowalna razem z kartonem) oraz fakt, że wystarczy jeden pas taśmy do skutecznego zamknięcia kartonu, nawet ciężkiego. Wadą są wyższe koszty jednostkowe i konieczność użycia specjalnego podajnika z wodą do aplikacji. Taśmy wodne są popularne w dużych e-commerce, gdzie nadruk na papierowej taśmie pełni też funkcję marketingową, a trwałe zamknięcie ogranicza ryzyko rozdarcia paczek w transporcie.
- Taśmy na nośniku PVC
- Większość standardowych taśm pakowych ma nośnik z folii polipropylenowej (BOPP), natomiast istnieją taśmy wykonane z polichlorku winylu (PVC) pokryte zwykle klejem kauczukowym. Taśma PVC jest bardziej elastyczna i odporna na rozciąganie – można ją mocno naciągnąć, dopasowuje się do nierównych powierzchni i trudno ją przypadkowo rozerwać. Charakterystyczną cechą jest bardzo ciche odwijanie – przy pracy z taśmami PVC nie ma głośnego “skrzypienia” jak w przypadku taśm PP, co bywa istotne dla komfortu pracy pakowaczy. Taśmy PVC zachowują też elastyczność w niskich temperaturach i są odporne na wilgoć, co czyni je wszechstronnymi. Należy jednak traktować je jako produkt premium – są zauważalnie droższe od taśm polipropylenowych, a ponadto PVC jako materiał jest mniej przyjazny środowisku (trudniejszy recykling, zawartość chloru). Stosuje się je tam, gdzie wymagana jest wysoka wytrzymałość i kultura pracy – np. w luksusowych pakietach wysyłkowych, gdzie nawet detale, takie jak łatwe i ciche odwijanie taśmy, wpływają na jakość procesu pakowania.
Najważniejsze właściwości taśm pakowych
Aby świadomie wybrać taśmę pakową, należy rozumieć najważniejsze parametry i właściwości, które decydują o jej przydatności w danym zastosowaniu. Do najważniejszych cech należą wytrzymałość mechaniczna, siła klejenia oraz odporność na warunki zewnętrzne (temperatury, wilgotność, UV).
- Wytrzymałość mechaniczna
To zdolność taśmy do wytrzymania naprężeń bez rozerwania – innymi słowy, siła potrzebna do zerwania taśmy przy rozciąganiu. Wytrzymałość taśmy zależy głównie od materiału nośnika i jego grubości. Standardowe taśmy polipropylenowe o grubości ok. 45–50 µm (1.8–2.0 mil) wytrzymują zwykle obciążenia rzędu kilkudziesięciu N na 1 cm szerokości. Im grubsza i szersza taśma, tym większy ciężar kartonu może zabezpieczyć – dla bardzo ciężkich paczek stosuje się taśmy specjalne lub wzmacniane włóknem.
Warto także zwrócić uwagę na wydłużenie przy zerwaniu (elongation) – taśma z pewną zdolnością rozciągania może pochłaniać naprężenia bez pękania. Na przykład taśmy PVC zazwyczaj mają większą elastyczność niż PP, co pozwala im lepiej znosić uderzenia i upadki paczki. Dla kupca istotne jest, by dobrać taśmę o wytrzymałości adekwatnej do wagi i wymiarów pakowanych produktów – zbyt słaba taśma może pękać, a zbyt mocna może być nieopłacalna kosztowo. Przy ocenie wytrzymałości warto posługiwać się danymi od producenta. Taśmy hot-melt i solventowe na ogół oferują wyższe parametry wytrzymałości niż najtańsze taśmy akrylowe – co przekłada się na lepsze zabezpieczenie ciężkich i wartościowych ładunków.
- Siła klejenia i właściwości kleju
Pod tym pojęciem kryje się zarówno początkowa przylepność (tack) – czyli jak łatwo i mocno taśma „łapie” powierzchnię od razu po dociśnięciu – jak i docelowa siła adhezji po pełnym związaniu kleju oraz odporność na tzw. ścinanie (shear), która odpowiada za utrzymanie zamknięcia pod obciążeniem (np. gdy ciężar wewnątrz kartonu napiera na zaklejone klapy od wewnątrz).
- Kleje akrylowe zapewniają dobrą siłę klejenia, która utrzymuje się w czasie i jest odporna na starzenie – nawet po wielu miesiącach połączenie pozostaje solidne, nie wysycha ani nie traci właściwości.
- Kleje hot-melt (syntetyczne) wyróżniają się bardzo wysokim tackiem – taśma z takim klejem mocno przylega już w momencie aplikacji, nawet do kartonów z recyklingu o bardziej chropowatej powierzchni.
- Kleje solventowe (naturalne) łączą zalety obu powyższych – natychmiastową mocną przylepność oraz długotrwałą siłę klejenia. Taka taśma po dociśnięciu od razu mocno trzyma, a z czasem wiązanie jeszcze się poprawia.
- Odporność na temperatury i czynniki zewnętrzne
Odporność na temperatury i czynniki zewnętrzne: Warunki środowiskowe mają ogromny wpływ na działanie taśmy pakowej. Temperatura jest tu bardzo ważna – każdy rodzaj kleju ma swój zalecany zakres temperatur aplikacji oraz późniejszego użytkowania.
- Kleje akrylowe generalnie lepiej znoszą skrajne temperatury (zarówno mrozy, jak i upały) w porównaniu do kauczukowych.
- Taśmy hot-melt zachowują pełnię właściwości mniej więcej od +5°C do +50°C – w niższej temperaturze klej może stać się zbyt twardy i tracić przyczepność, a w wysokiej (np. >50°C) staje się zbyt miękki.
- Taśmy solventowe z naturalnym kauczukiem zwykle dobrze sobie radzą w chłodzie (naturalny klej nie sztywnieje tak jak syntetyczny), aczkolwiek długotrwała ekspozycja na bardzo wysokie temperatury może powodować degradację kleju.
Jak wybrać odpowiednią taśmę pakową? Kryteria doboru (w podejściu TCO)
Wybór taśmy pakowej powinien być świadomą decyzją opartą o konkretne wymagania aplikacji. Innej taśmy potrzebujemy do zaklejenia lekkich pudełek zbiorczych na palecie, a innej do zabezpieczenia wartościowej elektroniki wysyłanej kurierem za granicę. Poniżej przedstawiamy kluczowe kryteria doboru taśmy pakowej, które warto rozważyć z perspektywy działu zakupów czy menedżera logistyki. Uwzględniamy także aspekt całkowitego kosztu posiadania (TCO), czyli sumarycznych kosztów użytkowania taśmy, a nie tylko ceny zakupu jednej rolki.
Waga i gabaryty paczki
Im cięższa lub większa paczka, tym mocniejszej taśmy będziemy potrzebować. Ciężkie ładunki powodują większe naprężenia na zaklejeniach, dlatego zaleca się stosowanie szerszych i wytrzymalszych taśm. Orientacyjnie, dla małych paczek < 5 kg wystarczy standardowa taśma 48 mm ekonomiczna, dla kartonów 5–20 kg lepiej użyć mocniejszej taśmy (np. 50 µm) lub szerszej 72 mm, a powyżej ~20–30 kg rozważyć taśmy wzmocnione lub po prostu więcej pasów taśmy.
Rodzaj i wytrzymałość kartonu
Nie tylko parametry taśmy są ważne – materiał opakowania również wpływa na skuteczność zaklejenia. Tektura z wysoką zawartością makulatury (z recyklingu) ma zwykle bardziej chropowatą, pylącą powierzchnię i obniżoną przyczepność – w takich przypadkach lepsze rezultaty dają kleje hot-melt lub solvent, które potrafią „wgryźć się” w nierówności. Z kolei bardzo gładkie kartony powlekane (np. pudełka prezentowe z lakierem) mogą wymagać taśm solventowych dla pewnego chwytu. Warto też spojrzeć na specyfikację samego kartonu.
Warunki przechowywania i transportu
Zastanów się, w jakim środowisku znajdzie się zapakowany towar. Czy paczki trafią do chłodni lub magazynu o niskiej temperaturze? Czy będą narażone na wysoką temperaturę (np. kontener w słońcu) albo dużą wilgotność? Jak wspomnieliśmy w sekcji o właściwościach – dobierz klej taśmy odpowiednio do tych warunków. Dla chłodni i mroźni niemal obowiązkowe są taśmy akrylowe oznaczone jako “low temperature” albo taśmy solventowe, które zachowują kleistość w niskich temperaturach. Unikaj w takim przypadku taśm hot-melt o standardowej formule, bo mogą się po prostu odkleić na mrozie. W odwrotną stronę – do wysyłek w lecie czy składowania na zewnątrz lepszy będzie akryl (odporny na upał i UV). Jeśli kartony mogą zmoknąć lub będą długo w wilgotnym środowisku, rozważ taśmy solventowe albo nawet taśmy papierowe wodne (te ostatnie po prawidłowym naklejeniu są niewrażliwe na wilgoć, gdyż klej wsiąka w karton i nie ulega już rozpuszczeniu).
Sposób pakowania i wolumen
Weź pod uwagę, jak przebiega proces pakowania w Twojej firmie. Czy taśma będzie nakładana ręcznie przy pomocy dyspensera, czy też używacie automatycznych zaklejarek do kartonów? Taśmy do zaklejarek muszą mieć odpowiedni nawój oraz właściwości zapewniające płynne odwijanie i klejenie w szybkim tempie. Do automatycznych aplikatorów często wybiera się taśmy hot-melt, bo mają lekką elastyczność i świetnie się odwijają bez zrywania. Jeśli pakowanie odbywa się na dużą skalę manualnie, warto rozważyć taśmy ciche (low-noise) – np. taśmy na nośniku PVC lub specjalne taśmy PP cichoodwijalne – aby poprawić komfort pracy i wydajność pakowaczy. Prędkość pakowania może być ograniczona przez uciążliwe odwijanie taśmy (głośne, klinujące się rolki itp.), więc taśmy wyższej jakości mogą tu zwiększyć efektywność. Przy bardzo dużych wolumenach wysyłek, rozważ także inwestycję w systemy na taśmę papierową aktywowaną wodą – automatyczne podajniki znacznie przyspieszają pracę, a jedna warstwa takiej taśmy zamyka paczkę zamiast trzech warstw taśmy zwykłej. To prowadzi nas do kolejnego punktu – kosztów.
Warto wiedzieć!
Zamawiając taśmy pakowe, uwzględnij także strukturę zatrudnienia w magazynie. Jeden z naszych klientów chciał zoptymalizować czas pakowania poprzez zmniejszenie liczby zmian rolki na dyspenserach (większy nawój), jednak okazało się, że taśmy z większym nawojem były zbyt ciężkie, aby komfortowo korzystały z niej pracownice magazynu. Konieczny był powrót do taśm lżjszycg, gdyż taka optymalizacja nie przyspieszyłaby realnie pakowania.
Koszt a jakość – całkowity koszt posiadania (TCO)
Cena jednostkowa rolki taśmy to nie wszystko. Taśma taśmie nierówna pod względem wydajności. Tańsza taśma może wymagać użycia większej liczby warstw do bezpiecznego zaklejenia kartonu (np. trzeba okleić klapę dwukrotnie lub trzy razy, podczas gdy mocniejszą taśmą zrobimy to jednym pociągnięciem). To oznacza większe zużycie materiału, więcej pracy i czasu na pakowanie oraz potencjalnie większe ryzyko, że coś się odklei. Dlatego przy dużej skali operacji należy patrzeć na koszt taśmy systemowo. Pojęcie TCO (Total Cost of Ownership) w kontekście taśm pakowych obejmuje m.in.: koszt zakupu, efektywność użycia, koszt robocizny przy pakowaniu oraz koszty ewentualnych strat (uszkodzenia przesyłek, zwroty) spowodowanych zawodnością taśmy. Czasem droższa taśma premium pozwala zaoszczędzić pieniądze w dłuższej perspektywie, ponieważ skraca czas pakowania i redukuje straty. Przykładem jest tu wspomniana taśma papierowa aktywowana wodą – rolka kosztuje kilkukrotnie więcej niż standardowa, ale zamyka pudełko jednym paskiem (mniej odpadów), aplikator znacznie przyspiesza pracę pakowaczy, a mocne zamknięcie eliminuje praktycznie przypadki rozklejenia paczek. Mniej reklamacji i uszkodzeń to oszczędność, która może przeważyć niższą cenę taniej taśmy. Dlatego przy kalkulacji warto uwzględniać – ile taśmy zużywamy na jedno pudełko, ile czasu zajmuje pakowanie (i ile kosztuje roboczogodzina), jaki odsetek paczek się rozpada lub wraca z powodu uszkodzeń – a następnie przeliczyć, jak wybór lepszego materiału może te wskaźniki poprawić. Taka analiza TCO często wykazuje, że np. w wysyłkach e-commerce o dużej skali lepiej stosować lepszą taśmę (lub system wodny), zaś przy małej skali i niskim ryzyku można pozostać przy ekonomicznej taśmie PP.
Wymogi specjalne i względy branżowe
Na koniec należy pomyśleć o ewentualnych dodatkowych wymaganiach. Np. kwestie ekologiczne – jeśli firma stawia na ekologiczne pakowanie, może być wskazane używanie taśm papierowych zamiast plastiku. Innym wymogiem może być bezpieczeństwo i zapobieganie kradzieżom – tu sprawdzą się taśmy z nadrukiem ostrzegawczym lub taśmy papierowe, które są plombą same w sobie (próba odklejenia niszczy taśmę i karton). W branży spożywczej czy farmaceutycznej ważne mogą być certyfikaty taśmy (nietoksyczny klej, dopuszczenie do kontaktu pośredniego z żywnością itp.). W branży logistycznej automatyzacja może wymuszać użycie taśm o określonym nawoju i jakości, by maszyny się nie zacinały. Z kolei dla działu marketingu istotna może być opcja taśmy z własnym logo – tutaj w grę wchodzi taśma z nadrukiem (najczęściej na bazie taśmy PP akrylowej lub solvent). Podsumowując, dobrze jest spisać sobie wszystkie kryteria (techniczne i biznesowe), a następnie dobrać taśmę, która spełni je najbardziej efektywnie kosztowo.
Aspekty ekologiczne i recykling taśm pakowych
W dobie rosnącej świadomości ekologicznej, nawet tak pozornie drobny element jak taśma pakowa nie uchodzi uwadze działów zakupów. Standardowe taśmy pakowe z tworzyw sztucznych (PP lub PVC) stanowią wyzwanie środowiskowe – co roku miliony rolek taśmy kończą na wysypiskach. Warto więc rozważyć, jakie są opcje bardziej przyjazne środowisku oraz jak postępować z odpadami taśmowymi.
Taśmy przyjazne środowisku
Na rynku dostępne są taśmy pakowe określane jako ekologiczne, które rozwiązują problem recyklingu. Należą do nich przede wszystkim:
- Taśmy papierowe kraft (wodne i samoprzylepne) - wykonane z papieru i naturalnych klejów – mogą być poddane recyklingowi razem z kartonem, ponieważ włókna papieru stanowią ten sam strumień materiału. Klej roślinny ulega usunięciu w procesie rozwłókniania papieru, a sam papier wraca do obiegu. Dodatkowo taśmy te są biodegradowalne, nie generują mikroplastiku.
- Taśmy na bazie celulozy - istnieją taśmy przezroczyste wykonane z folii celulozowej (pozyskiwanej z surowców roślinnych) z klejem kauczukowym – są one biodegradowalne i w pewnym stopniu również mogą zostać spalone lub skompostowane bez toksycznych pozostałości[44]. To rozwiązanie jednak rzadziej spotykane w przemysłowym pakowaniu (częściej w zastępstwie taśmy biurowej plastikowej).
- Taśmy z tworzyw biodegradowalnych/ kompostowalnych - pojawiają się taśmy z folii PLA (polilaktyd z kukurydzy) czy innych polimerów biodegradowalnych. Wciąż są to nowinki i ich dostępność jest ograniczona, ale dla firm zero-waste mogą być interesujące.
- Taśmy z recyklingu - niektórzy producenci oferują taśmy PP pochodzące częściowo z recyklingu (np. z przetworzonych butelek PET lub odpadów poprodukcyjnych). Nadal jednak pozostaje problem ich ponownego recyklingu po użyciu.
Dobre praktyki ekologiczne w kontekście używania taśm
- Używaj tyle taśmy, ile potrzeba, ale nie więcej
Zamiast owijać paczkę „naokoło” wieloma warstwami, lepiej zastosować mocniejszą taśmę i pojedyncze paski w newralgicznych miejscach. Każdy zbędny metr taśmy to dodatkowy odpad.
- Szkol pracowników z poprawnej techniki zaklejania kartonów.
Dobrze przyklejona taśma (dociśnięta na całej długości ręką lub rolką dociskową) trzyma lepiej – nie będzie potrzeba „doklejania” kolejnych warstw później. Unikajmy sytuacji, gdzie paczka jest oklejona chaotycznie kilkoma taśmami, gdy jedna porządnie aplikowana warstwa by wystarczyła.
- Utilizuj odpady zgodnie z zasadami.
Rolki po taśmie (tekturowe gilzy) oczywiście do papieru. Odklejone długie kawałki taśmy najlepiej zwinąć w kulkę – łatwiej je wtedy odseparować przy sortowaniu odpadów.
Podsumowanie
Zrozumienie różnic między rodzajami taśm – akrylowymi, hot-melt, solventowymi czy ekologicznymi – pozwala dobrać produkt optymalnie dopasowany do potrzeb. Pamiętajmy, że nie ma jednej „najlepszej” taśmy dla wszystkich zastosowań: kluczem jest analiza wymagań (waga, rodzaj kartonu, warunki transportu, skala pakowania, wymogi branżowe) i na tej podstawie decyzja, która taśma zapewni najlepszy efekt przy najkorzystniejszym całkowitym koszcie.
Możemy Ci pomóc i zoptymalizować proces pakowania w Twojej firmie
Chcesz zweryfikować, czy Twój proces pakowania można zoptymalizować poprzez zamianę materiałów opakowaniowych lub zastosowanie odpowiednich narzędzi?
Zostaw kontakt do siebie, a nasz doradca zadzwoni do Ciebie i omówi Twoje potrzeby oraz możliwości współpracy.
Umów się znaszym doradcą
Doświadczony specjalista w zakresie sprzedaży i obsługi klienta, odpowiedzialny za budowanie relacji z partnerami w Polsce i za granicą. Swoje zawodowe podejście opiera na dyscyplinie i wytrwałości, które wyniósł z boisk jako były zawodnik Astorii Bydgoszcz i Noteci Inowrocław. Dziś skutecznie łączy sportowego ducha rywalizacji z profesjonalizmem w biznesie.
